21 Οκτ Η δυσγραφία στη σχολική ηλικία
Η γραφή είναι η πιο βασική δεξιότητα για ένα παιδί της σχολικής ηλικίας. Καθορίζει την επίδοσή
του στο σχολείο καθώς είναι σημαντική για την έκφραση, την επικοινωνία και την καταγραφή των
ιδεών του. Μία τυπική μέρα στο σχολείο, το 50% του χρόνου αφιερώνεται στο γράψιμο και στη χρήση
χαρτιού, μολυβιού, γόμας και χάρακα, δραστηριότητες που αφορούν τη λεπτή κίνηση.
Οι δυσκολίες που μπορεί να παρουσιάσει ένα παιδί στη γραφή επηρεάζουν τόσο τη σχολική του
επίδοση όσο το κίνητρό του για μάθηση και την αυτοεκτίμησή του. Οι συνέπειες που θα
παρουσιαστούν στη σχολική επίδοση του παιδιού έχουν να κάνουν με:
• χαμηλότερη βαθμολογία σε γραπτές δοκιμασίες
• αργό γράψιμο, χάσιμο ειρμού, ελλιπής σύνθεση κειμένου
• δυσκολία στο κράτημα σημειώσεων
• ματαίωση – χρονική καθυστέρηση – μη ολοκλήρωση γραπτών εργασιών
• άρνηση για γράψιμο
Δυσκολίες στη γραφή συναντάμε σε παιδιά με:
• νευρολογικές διαταραχές
• μαθησιακές δυσκολίες
• αναπτυξιακές διαταραχές
• διαταραχές ελλειμματικής προσοχής
• ειδική αναπτυξιακή διαταραχή κινητικού συντονισμού
• ειδικές αναπτυξιακές διαταραχές λόγου
Τα αναπτυξιακά στάδια της προγραφικής ικανότητας
Το παιδί
• Μουτζουρώνει σε χαρτί (10-12 μηνών)
• Μιμείται οριζόντια, κάθετα και κυκλικά σημάδια στο χαρτί (2 ετών)
• Αντιγράφει κάθετη γραμμή, οριζόντια γραμμή και κύκλο (3 ετών)
• Αντιγράφει σταυρό, δεξιά και αριστερή διαγώνια γραμμή, τετράγωνο, πλάγιο σταυρό, μερικά
γράμματα και αριθμούς και γράφει και το όνομά του (4-5 ετών)
• Αντιγράφει τρίγωνο, γράφει το όνομά του με κεφαλαία (5-6 ετών)
• Αντιγράφει τα περισσότερα μικρά και κεφαλαία γράμματα
Οι δεξιότητες που κρίνονται προαπαιτούμενες για τη γραφή είναι:
• η ανάπτυξη των μυών της άκρας χείρας
• ο οπτικοκινητικός συντονισμός
• η ικανότητα να σχηματίζει ομαλά, βασικά σχήματα, κύκλους και γραμμές
• η αντίληψη των γραμμάτων (αναγνώριση σχημάτων, επισήμανση ομοιοτήτων – διαφορών,
κινητικός σχηματισμός μορφής, προφορική περιγραφή)
• ο προσανατολισμός στο γραπτό λόγο (οπτική ανάλυση των γραμμάτων και λέξεων σε σχέση με
τη διάκριση δεξιού – αριστερού)
Οι παράγοντες που συντελούν στην κατάκτηση της γραφής ταξινομούνται σε:
. ΕΡΓΟΝΟΜΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ
• ο έλεγχος της θέσης και της στάσης του σώματος
• η σταθερότητα του χεριού
• η λεπτή κίνηση
• ο μυικός τόνος και
• η λαβή του μολυβιού
. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ
• ύψος καρέκλας/ γραφείου
• τοποθέτηση του χαρτιού στο τραπέζι
• εργαλείο γραφής
• είδος χαρτιού
• φωτισμός
• θόρυβος
• απόσταση από τον πίνακα
• όγκος γραπτής εργασίας
• είδος και διάρκεια εκπαίδευσης
. ΟΠΤΙΚΟ – ΑΝΤΙΛΗΠΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ
• η απτική αντίληψη
• η κιναισθητική αντίληψη
• η οπτική αντίληψη
• ο οπτικοκινητικός συντονισμός
. ΟΠΤΙΚΗ ΜΝΗΜΗ
Συμπερασματικά, ως Δυσγραφία ορίζουμε τη δυσκολία του παιδιού να δημιουργήσει ένα αποδεκτό και
ευανάγνωστο χειρόγραφο, ακόμα και αν έχει την απαιτούμενη καθοδήγηση και πρακτική εξάσκηση. Ο
εργοθεραπευτής θα αξιολογήσει διεξοδικά το παιδί και θα συνεργαστεί με τους γονείς και τους
εκπαιδευτικούς για τη δημιουργία του εξατομικευμένου θεραπευτικού προγράμματος που θα
ακολουθήσει το παιδί για την αντιμετώπισή της. Ο εντοπισμός και η πρώιμη αντιμετώπιση των
δυσκολιών στη γραφή αποτελούν σημαντικό προγνωστικό παράγοντα τόσο για την καλή σχολική
επίδοση του παιδιού, όσο και για την αυτοεκτίμησή του και την ψυχοσυναισθηματική του ανάπτυξη.
Μουζή Χριστίνα
Εργοθεραπεύτρια
Πηγές
Τσίπρα, Ι. (2015). Σημειώσεις σεμιναρίου “Αξιολόγηση και Αντιμετώπιση Δυσγραφίας στη Σχολική
Ηλικία”, Αθήνα, Σύλλογος Ελλήνων Εργοθεραπευτών